|
Marzenia
i fantazja |
|
Kiedy rozmyślałem o najnowszych pracach Marii Piekarz, wpadła mi w ręce kartka z życzeniami od brata z Toronto. Życzenia były napisane na składance z reprodukcją obrazu Renoira, obok której znajdowała się taka oto myśl malarza: "Czy powiedzieć ci, co myślę odwóch jakościach dzieła sztuki? Po pierwsze - musi być nie do opisania, a po drugie - nie do podrobienia". Inaczej mówiąc, dzieło sztuki wizualnej, wyrażone swoistymi środkami, właściwymi dla danej dziedziny, nie powinno dać się przełożyć na znaki literackie. I po wtóre, powinno być na tyle własne, aby nie dało się go naśladować.
Refleksję Renoira można odnieść zwłaszcza do akcji grupy Maria & Maria, w której (wspólnie z Marią E. Hebisz) artystka wciela się w różne postacie i za pomocą parateatralnych środków wyrazu wyraża siebie oraz subtelnych rysunków i grafik będących refleksją o stanie jej ducha i otaczającego ją świata. Pamiętajmy o tym, że Piekarz, pomimo że wiele już zdziałała (zob. notę biograficzną), ukończyła studia w ubiegłym roku i znajduje się na początku drogi twórczej, wokresie, gdy zaczyna formować się jej artystyczna osobowość. Myślę, że młoda artystka dopiero w ciągu najbliższych lat po ukończeniu podyplomowej grafiki warsztatowej pokaże, na co ją stać. Wszystko wskazuje na to, że przede wszystkim będzie zajmować się rysunkiem i grafiką oraz okazjonalnie uczestniczyć w akcjach. Owe działania plastyczne miały początek wdzieciństwie zaprzyjaźnionych z sobą dziewczynek, które lubiły wcielać się w ciała wyimaginowanych postaci i za pomocą strojów igestów wyrażać swoją ekspresję. Na studiach Marie z dojrzalszymi pomysłami powróciły do dziecięcych fascynacji i zaczęły realizować działania od prostych przebieranek będących akcentem kolorystycznym na wystawach (Czerwone Marie II) lub prowokacją (Gangsterzy), po trudno rozszyfrowywalne, wieloznaczne spektakle, w których za pomocą ruchomych, ulotnych obrazów komentowały zarówno prezentowane prace, jak osobę ich autora. |
Czerwone mimy II, Kalisz 2005
|
Moim zdaniem najciekawsze, i chyba najbardziej nasycone znaczeniami, były akcje Kokony i Białe kruki zrealizowane na indywidualnych wystawach artystek. Pierwsze działanie odbyło się podczas wernisażu indywidualnej ekspozycji Marii Piekarz wGalerii Refektarz w Krotoszynie wmarcubr. Najkrócej mówiąc dotyczyło ono narodzin, rozwoju anonimowych jednostek, miłości i lotu do własnej krainy wyobraźni. W działaniu pojawiały się białe i czarne postacie nawiązujące do grafik imalarstwa Piekarz. Kontynuacją Kokonów były Białe kruki przedstawione na wystawie Marii Hebisz, komentujące z kolei postać i obrazy drugiej członkini grupy Maria & Maria. Aby odszyfrować przekazy obu akcji, trzeba było znać twórczość obu artystek i odwołać się do własnego muzeum wyobraźni. Odbiorca bowiem był współtwórcą prezentowanych dzieł, których konkretyzacja zależała od jego wiedzy, wyobraźni iwrażliwości.
Podobnie jest również wprzypadku grafik i rysunków Piekarz, która przedmiotowość traktuje umownie i nad formotwórcze wartości pikturalne malarstwa przedkłada linearne walory rysunku. Artystka swoje odczucia i przemyślenia zdaje się wyrażać za pomocą alter ego, którym raz bywa dziewczynka, jak w akwaforcie B 613, będącej aluzją do Małego księcia Antoine de Saint-Exupéry, podzielająca również - jak się wydaje - dyrektywę etyczną paraboli francuskiego pisarza: "można tylko dobrze widzieć sercem. To, co najistotniejsze, jest dla oka niewidzialne". Innym razem zaufanym zastępcą, z którego perspektywy autorka grafik patrzy na życie, jest młoda dziewczyna wychylająca głowę zza kadru ispoglądająca na świat przedstawiony akwaforty Marzenia iżądza pieniądza. Natomiast wZapiesku, kojarzącym się z pieskim życiem miłosnym dojrzałej kobiety alter ego wydaje się być osobą doświadczoną przez los.
W pomysłowych dziełkach Piekarz uwagę zwraca sposób kształtowania świata przedstawionego. W symultanicznej grafice Marzenia i żądza pieniądza jest on oparty na pionowych rytmach. Stanowią je główne postacie: kobiety, ślepca i anioła, z którego skrzydeł - co charakterystyczne dla obrazowania artystki - wypadają pióra (jak gdyby postać niebiańska stawała się człowiekiem). Przy czym białe obszary bądź pokryto liniami, bądź "wpisano" w nie figuratywne przedstawienia, zwykle mniejsze od wymienionych, ukazując w ten sposób zdarzenia rozgrywające się w innym miejscu i czasie.
Bardzo interesujące są również rysunki Drzewo prokreacji i Drzewo rozkoszy wykonane cienkopisem na zamówienie niżej podpisanego do katalogu Ekoartu Drzewo - oś świata. Przedstawione w nich drzewa poddane zostały animizacji. Wpierwszej pracy mamy do czynienia z personifikacją kobiety i mężczyzny idących wprzyszłość. Łączy je nie tylko dziób ptaka, ale i niemimetyczne faliste linie i formy, które wchodzą we wzajemne związki, aich cechy własne wpływają na wygląd przedstawianych przedmiotów.
Podobnie dzieje się w drugiej, bardziej aluzyjnej pracy, gdzie przenikanie i zespolenie drzewopodobnych sylwet, które stają się jednością, jest subtelnym plastycznym ekwiwalentem aktu miłosnego. I co ciekawe, "wpisane" w pionowy element realistycznie ukazane postacie ubranych kobiet przydają owemu zespoleniu delikatności i wdzięku.
Pomimo, że próbowałem odszyfrować generalne sensy kompozycji Piekarz, aby przybliżyć czytelnikom twórczość młodej artystki, trzeba powiedzieć, że każdorazowo zostają one aktywizowane i mogą być rozwijane dopiero w relacji zkonkretnym, wrażliwym na rysunek i grafikę odbiorcą.
Myślę, że artystka znalazła właściwe dla siebie medium, "nie do naśladowania", jak by powiedział Renoir, które ze względu na "silną podmiotowość" (określenie Klingera) sprawia, iż najpełniej można wnim wyrazić marzenia, fantazję i poglądy artysty.Andrzej
Haegenbarth |
|
|
|
